ATLETÄ°ZM BRANÅž VE KURALLARI
Koşular, atma ve atlamalar. Bayanlar arası yarışmalar da aşağı yukarı erkeklerin yarışmalarının aynıdır. Bayanlar için Heptatlon, erkekler için de Dekatlon koşu, atma ve atlamaları birlikte içeren yarışmalardır.
Kır koşuları ve yol koşuları, atletizmin sezon dışı dalları olarak kabul edilir. Koşular Atletizmin bir dalı olan koşular, önceden belirlenmiş çeşitli mesafelerde koşularak rakiplere ve zamana karşı yapılan mücadeleyi ifade eder. Tüm zamanların en eski ve en çok ilgi gören spor dallarından biridir.
Pist yarışları ve yol yarışları olarak iki ana dala ayrılır. Pist yarışmalarında belirli bir mesafede en hızlı koÅŸmak esastır. Tüm koÅŸular “kronometre” denilen zaman ölçüsü ile ölçülür. Yarışmalar özel atletizm stadyumlarında yapılır. Stadyumun çevresinde kulvarlara ayrılmış elips biçiminde koÅŸu pisti vardır. Ortadaki çim alan ise atma ve atlama yarışmalarına ayrılmıştır.
Bütün yarışmaların oyun alanları stadyum üzerinde aynı anda bulunur ve aynı anda birkaç yarışma birden yapılır. Bununla birlikte yarışmalar açık havada ya da salonlarda düzenlenebilir. Salon müsabakalarında atma yarışmaları yapılmaz ya da deÄŸiÅŸik uygulama ve yöntemlerle yapılır. Fakat resmi dünya rekorlarının mutlaka açık havada kırılması, 100 m düz ve 110 m engelli yarışlarında ise arkadan esen rüzgarın hızının saniyede 2 m’yi geçmemesi gerekir.
Pist yarışları 6 bölümden oluşur:
a) Sürat Koşuları
b) Orta Mesafe Koşuları
c) Uzun Mesafe Koşuları
d) Bayrak Koşuları
e) Engelli KoÅŸular
f) Hendek Yol yarışları 4 bölümden oluşur:
a) Maraton
b) Yürüyüş
c) Kır Koşusu
d) Sokak (Yol) KoÅŸusu
Bu iki ana dal dışında bir de birleşik yarışlar vardır. Bu iki bölümden oluşur:
a) Dekatlon
b) Heptatlon
Pist Yarışları: Pist yarışları, genellikle 400 m’lik elips biçimli pistlerde yapılır.
KOŞULAR 6 BÖLÜMDEN OLUŞUR
a) Sürat Koşuları: Pist ve alan sporlarında; kısa mesafe atletlerinin bütün güçleriyle koşmasına dayanan, en süratli olanı belirleyen yarışlardır. Bir diğer ismi de kısa mesafe koşularıdır. Bu tür yarışmalarda koşucunun sürati ve dayanıklılığı yanında, temposunu değerlendirmesi de büyük önem taşır.
Virajlı yarışların baÅŸlangıç çizgileri, tüm atletlerin aynı uzunluÄŸu koÅŸmalarını saÄŸlamak için kademeli ve eÄŸri olarak çizilmiÅŸtir. İç kulvarlardaki yarışmacılar yarışa daha gerilerden baÅŸlarlar. Sürat koÅŸularının tümünde, oyun alanı olarak 400 m uzunluÄŸundaki standart pist kullanılır. Bu pistlerin hepsinde “tartan” denilen sentetik bir bileÅŸik olan yapay zemin vardır. Pistin bitiÅŸ çizgisi tüm yarışlar için aynıdır. Pist üzerinde 8 kulvar iÅŸaretlenerek, yarışmacıların birbirinden ayrılmaları saÄŸlanmıştır.
Sürat koşularının tümünde her koşucu, parkurunu kendi kulvarında koşarak tamamlar. Sürat koşucuları yarıştan önce ısınmalı, adalelerini gevşetici hareketler yapmalıdırlar. Sürat koşularında atletler çıkış takozları kullanırlar. Bu çıkış takozları, başlangıç çizgisinin hemen arkasına vidalanan, yarışmacının ayaklarını basarak ilk hızını almasını sağlayan genellikle metal bir alettir. Ayakların konduğu düz kısımlar, atletlerin tercihine göre ayarlanabilir.
Bu çıkış takozları ile çömelmiÅŸ durumda çıkış yapmaya 1894’den sonra baÅŸlanmış olup, ilk kez 1930’da resmi yarışmalarda kullanılmıştır. Çıkış takozlarına, önemli yarışlarda yanlış çıkışları otomatik olarak saptayan elektronik bir mekanizma eklenir. Çıkış sırasında yarışmacının soÄŸukkanlı ve hırslı olması çok önemlidir. Sürat koÅŸularında atletler, ıslanma ile ÅŸeffaflaÅŸmayan atlet ve ÅŸortlar giyerler.
Numaralar kolayca görülebilecek büyüklükte sırta ve göğüse tutturulur. Çorapların pamuklu, beyaz ve dikişsiz olması gerekir. Yarışmalarda çivili özel spor ayakkabıları kullanılır. Bu ayakkabılar yarışma çeşidi ve atletlerin tercihine göre farklılık gösterebilir. Ama çiviler 2.5 cm uzunluğunu geçemez. Sentetik pistlerle birlikte metal çivilerin yerini lastik çiviler almıştır. Bu çiviler koşu sırasında yere batarak ayağın geri kaymasını önler.
100 m’den 800 m’ye kadar olan yarışlarda koÅŸucular yarışa, çömelmiÅŸ durumda bir ayak geride, öteki ayak çıkış çizgisinin hemen arkasında, el parmakları da yere deÄŸecek biçimde yerleÅŸerek baÅŸlarlar. Çıkış hakemi 800 m’ye kadar olan koÅŸularda (800 m dahil) “yerlerinize” ve “dikkat” komutlarını, daha uzun koÅŸular için “yerlerinize” komutunu verir. Bütün atletlerin “dikkat” durumunda iki ayağı da piste deÄŸmeli ve hareketsiz beklemeleri gerekir.
Yarışmalar bir tabanca veya benzeri bir aletin havaya ateşlenmesi ile başlar. Yarışmacılardan birisinin hatalı çıkış yapması durumunda çıkış tekrarlanır. İki kez hatalı çıkış yapan atlet diskalifiye edilir. Pist yarışmalarında diskalifiye olan atlet, pisti hemen terk etmelidir. Hatalı çıkıştan sonra yarışmacılar, tabancanın yeniden ateşlenmesi ile geri çağrılır.
Sürat koÅŸuları, yukarıda da belirtildiÄŸi üzere çökmüş vaziyette çıkış hareketiyle baÅŸlar. Fuleye geçmek için atılan toplanış adımlarıyla sürer. Bunu mesafenin 15-20 m’si ile son 5 m’si arasındaki fule adımları izler. Yarış ipinin göğüslenmesi ile koÅŸu tamamlanır. BitiÅŸte ipi göğüslemek veya finiÅŸ çizgisini geçmek, ya atletin ellerini başının üstüne kaldırması ya da elleri ile fırlatarak seride omuz ile dokunmak ÅŸeklinde olur.
Yarışmalarda dereceler elektronik kronometre ile saptanır. Bu kronometreler, yarışmayı baÅŸlatan tabancaya baÄŸlanmıştır ve ateÅŸleme ile kendiliÄŸinden otomatik olarak çalışmaya baÅŸlar. Ayrıca ipi göğüsleyen atlet, saniyenin yüzde birini saptayabilen “Foto FiniÅŸ” aletiyle tespit edilir. Zaman, silahın ateÅŸlenmesinden, atletin gövdesinin bitiÅŸe vardığı ana kadar geçen süre ölçülerek bulunur. Beraberlik durumunda, ikinci tur her iki atletin katılmasına engel ise iki atlet yeniden yarışır. Bu durum dışında bütün beraberlikler olduÄŸu gibi kalır.
Sürat koşuları mesafelerine göre üç ana yarıştan oluşur:
1- 100 m koÅŸusu
2- 200 m koÅŸusu
3- 400 m koÅŸusu
1 – 100 m koÅŸusu: Sürat koÅŸularının en kısası olup, tüm kuvvetin bir hamlede harcanmasını gerektirir. 100 m koÅŸuları ana tribün önündeki virajsız düz parkurda koÅŸulur. Her atlet kura ile belirlenen kendi kulvarında yarışır. Ä°nsan hayatında önem taşıyan salise farkları 100 m koÅŸularında çok önemli rol oynar.
1912’lerde 100 m dünya rekoru 10.6 saniye iken 1968’de Jim Hines 9.9’a, 1991 yılında ABD’li atlet Carl Lewis 9.86’ya, 1994 yılında ise Leroy Burrell 9.85 saniyeye indirmeyi baÅŸardılar. 100 m yarışlarında en yüksek hız erkeklerde 45 km/saat, bayanlarda 40 km/saat olup bu hızlara ancak 40 m’den sonra ulaşılabilir.
Atlet, ellerini çıkış çizgisinin arkasına koyarak kolları düz, kafası belkemiÄŸi ile paralel durumda, arka ayak çıkış takozunda iken, tabancanın ateÅŸlenmesiyle ileri fırlar. Birinci adım 75 cm’i geçmez. Ä°lk 10 m kısa ve seri adımlardan oluÅŸur. 100 m koÅŸucusu azami fırlayış, sürat ve adım uzunluÄŸunu saÄŸlayabilmek için ayak uçlarıyla koÅŸmalı ve ayaklarını yukarıya fazla kaldırmamalıdır.
100 m’de, birincisi çıkarken, ikincisi toplanışla fule arasında, üçüncüsü de son 15-20 m’de olmak üzere üç kez nefes alıp verilir. Atletlerin bitiÅŸ çizgisini geçmeleriyle yarış tamamlanır. Tüm sürat yarışlarındaki yarış kuralları, 100 m. koÅŸularında da uygulanır.
2 – 200 m. koÅŸusu: 200 m koÅŸusu, 100 m’nin devamıdır. Ancak 200 m atletleri ile 100 m atletleri arasındaki en önemli fark, nefes kapasiteleridir. 200 m’ci baÅŸlangıçta 20 m’de bir nefes alır, sonlara doÄŸru nefes alışı daha sıklaşır.
Ayrıca 200 m’ciler, 100 m’cilerden daha yumuÅŸak bir koÅŸu tarzına gereksinim duyarlar. Bir de daha dayanıklı ve inatçı olmaları gereklidir. 200 m koÅŸuları virajlı parkurda yapılır, yarış kuralları diÄŸer sürat koÅŸularında olduÄŸu gibidir. Her 200 m’ci 100 m. koÅŸabilir, ama 200 m. koÅŸamayan 100 m. atleti çoktur.
3 – 400 m. koÅŸusu: Bu koÅŸuya sürat koÅŸusu veya sprint (fırlayış) denilebilir. Bu koÅŸular ilk kez 440 yarda olarak 20 yy. baÅŸlarında düzenlendi. 400 m, güçlü bir vücudun bile ancak teknikle koÅŸabileceÄŸi bir mesafedir. Sürat koÅŸucuları ve yarı mukavemet koÅŸucuları, 400 m’yi baÅŸarıyla koÅŸarlar.
En iyi 400 m sonuçları, normal-ritmik bir ÅŸekilde nefes alındığı ve her 100 m’nin birbirine denk hızla koÅŸulduÄŸu zaman alınır. 400 m. koÅŸuları virajlı pistlerde yapılır ve bu yarışlarda ilk çıkış çok önemlidir. Yarış kuralları ve kullanılan malzemeler diÄŸer sürat koÅŸularında olduÄŸu gibidir.
Popularity: unranked [?]
.jpg)
.jpg)
